کاراته
ورزش بارداریفرق کاراته کنترلی و غیرکنترلی
کاراته، یک ورزش رزمی ژاپنی است که در گذر زمان در سبک‌های مختلفی توسعه یافته است. هر ورزش رزمی شامل تکنیک‌های نرم و سخت است. تکنیک فیزیکی که با حداقل نیرو اعمال می‌شود، در دسته نرم و تکنیک‌هایی که با شدت به هدف وارد می‌شوند، در دسته سخت قرار می‌گیرند. در کاراته کنترلی، اغلب تکنیک‌ها در دسته نرم قرار دارند. در این سبک، سرعت و مهارت در فن و تعادل روح و بدن، هدف مبارزه است. درحالی‌که در کاراته غیرکنترلی یا آزاد، بیشتر از حرکات سخت استفاده می‌شود و هدف این سبک مبارزه، شکست حریف و غلبه بر او است. فرق کاراته کنترلی و غیرکنترلی در شدت ضربه‌ها نیز است. در سبک کاراته کنترلی، ضربه به بدن وارد نمی‌شود، ولی در کاراته غیرکنترلی سبک‌هایی مثل کیوکوشین و ... ضربات به بدن وارد می‌شوند. به‌همین‌دلیل برای کودکان و کاراته کودکان این سبک توصیه نمی‌شود و می‌تواند باعث آسیب به صفحات رشد کودک شود و اختلالاتی در رشد آن‌ها ایجاد کند. در ادامه بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.
| انواع سبک های کاراته کنترلی |
قانون شاخص |
محل پیدایش |
انواع سبک های کاراته غیر کنترلی |
قانون شاخص |
محل پیدایش |
| شیتوریو ریو |
تمرکز بر روی تکنیک های ضربه زنی |
ژاپن |
کیوکوشین کای |
تمرکز روی قدرت و استحکام بدنی |
ژاپن |
| شوتوکان ریو |
ترکیبی از تکنیک های ضربه زنی و احترام به اصول اخلاقی |
ژاپن |
|||
| گوجوریو |
مبارزه در همه جهات و استفاده از نقات ضعف حریف |
ژاپن |
|||
| وادوریو |
اصول منطقی برای استفاده از قدرت |
ژاپن |
|||
| کان ذن ریو |
تعادل کامل بین دست و پاها |
ژاپن |
کاراته کنترلی چیست؟
برای دانستن فرق کاراته کنترلی و غیرکنترلی ابتدا باید هرکدام را به‌خوبی بشناسید. کاراته کنترلی نوعی از کاراته است که در آن تمرکز روی فنون و تکنیک‌ها، کنترل حرکت و اجتناب از ضربات قوی است. در این نوع کاراته هدف اصلی مبارزه، تسلط بر حریف و شکست او نیست، بلکه بهبود فنون فردی، استفاده دقیق از تکنیک‌ها و تمرکز بر اصول فنی و روحی است. تعداد سبک‌های کاراته کنترلی بسیار زیاد است. در این سبک ورزشکار می‌تواند از فاصله دورتر تکنیک‌ها را اجرا کند.
در سبک کنترلی، از ضربات قدرتمند و خطرناک به‌منظور آسیب‌رسانی به حریف استفاده نمی‌شود و ورزشکار روی سرعت و کنترل حرکت تمرکز می‌کند. ورزشکاران با به‌کارگیری حرکات بدنی دقیق و پیچیده، ضربات حساب شده به حریف می‌زنند.
این سبک بیشتر برای تمرینات سنتی، بهبود تکنیک‌ها، تقویت ترکیب بدن و روح، بهبود تمرکز و تمامیت فردی استفاده می‌شود و کاراته‌کار از پوشش‌های محافظ برای ایمنی می‌تواند استفاده کند و فرق کاراته کنترلی و غیرکنترلی در همین موارد است. به‌همین‌دلیل میزان آسیب در کاراته کنترلی کمتر و برای کودکان مناسب‌تر است.
انواع سبک کاراته کنترلی
- وادو ریو (Wado-Ryu): وادو ریو یکی از قدیمی‌ترین‌ها است و در دهه 1930 توسط گیشین گیشینکان ایتو تاسو تدریس شد. این سبک روی تکنیک‌های پایه، ضربات قدرتمند و پویا و استقامت فیزیکی تأکید دارد. وادو ریو 15 کاتا دارد و ترکیبی از 5 سبک کاراته است.
- شیتورو ریو (Shito-Ryu): این سبک کاراته با 94 کاتا در دهه 1930 توسط مابونی یوشیتسوگو تأسیس شد. شیتورو ریو از ترکیب سبک‌های ناهاتا و شورینجی ریو ساخته شده است. شیتورو ریو روی تنوع و ترکیب تکنیک‌های سریع و قوی، تعادل بین اصول سخت و نرم، تأکید دارد.
- وادوکای: توسط تاتسویاشی اُهتسوکا در دهه 1930 تأسیس شد. وادوکای ترکیبی از سبک‌های کاراته و جوجیتسو است و روی تکنیک‌های سریع، حرکات اجتنابی و استفاده از شتاب و تعادل تمرکز دارد.
- گوجو ریو (Goju-Ryu): گوجو ریو در دهه 1930 توسط چوجی میواگی تأسیس شد. این سبک روی ترکیب تکنیک‌های سخت (Go) و نرم (Ju) و تمرکز بر تنفس عمیق، تعادل بین قدرت و انعطاف، تکنیک‌های سوزنی و حرکات چرخشی تأکید دارد.
- وادوکان (Wadokan): وادوکان توسط هایاتو تسوجی در دهه 1940 بنیان‌گذاری شد. این سبک روی تکنیک‌های نزدیک و انعطاف‌پذیری بدن تأکید دارد.
کاراته غیرکنترلی چیست؟
اغلب تکنیک‌های کاراته غیرکنترلی شامل تماس بدنی شدید است. در این سبک، ورزشکاران مجاز به استفاده از ضربات قوی و تکنیک‌های متنوع به‌منظور شکست حریف خود هستند و این اصلی‌ترین فرق کاراته کنترلی و غیرکنترلی است. از ویژگی‌های برجسته کاراته غیرکنترلی، استفاده از ضربات پا و ساق پا به‌صورت آزاد و با شدت بالا است.
انواع سبک کاراته غیرکنترلی
باتوجه‌به تاریخچه و منشأ کاراته غیرکنترلی، می‌توان به سه سبک اصلی اشاره کرد:
- کیک‌بوکسینگ (Kyokushin Karate): کیک‌بوکسینگ یا کیوکوشین کاراته، توسط ماسوتاتسو اویاما در دهه 1960 تأسیس شد. این سبک روی تمرینات فیزیکی سخت، ضربات قدرتمند، استقامت، قدرت و شجاعت تأکید دارد. در مسابقات کیوکوشین کاراته، ضربات به تمام بخش‌های بدن از جمله سر، صورت، بدن و پاها مجاز است.
- اشین ریو (Ashihara Karate): این سبک کاراته توسط هیدهوشی یاماشیتا در دهه 1980 بنیان‌گذاری شد. اشین ریو روی تمرینات قدرتی و تکنیک‌های پا، به‌خصوص ضربات زانو، تأکید دارد. در مسابقات اشین ریو، مبارزان می‌توانند از ضربات قدرتمند به تمام بخش‌های بدن استفاده کنند.
- گلوبال هیویت (Global Hyougai Karate): این سبک کاراته توسط کازووو ایشی در دهه 1990 تأسیس شد. گلوبال هیویت روی تمرینات قدرتی و استقامتی، تکنیک‌های پا و ضربات از بالا تأکید دارد. مبارزان در مسابقات این سبک می‌توانند از ضربات قدرتمند و تکنیک‌های چندگانه استفاده کنند.
- چیتو ریو (Chito-Ryu): چیتو ریو توسط تسوجی ماساوا در دهه 1940 تأسیس شد. این سبک ترکیبی از سبک‌های شورینجی ریو و گوجو ریو است و روی تکنیک‌های بدنی و روحی، ضربات نزدیک و قوی تأکید دارد.
قوانین مسابقات کاراته کنترلی و غیرکنترلی و فرق کاراته کنترلی و غیرکنترلی
مسابقات کاراته زیر نظر سازمان جهانی کاراته (WKF) انجام می‌شود. چند قانون کلی برای مسابقه کاراته شامل موارد زیر هستند:
- اندازه حلقه: حلقه مبارزه باید به ابعاد 8 × 8 متر باشد.
- دسته‌بندی وزنی: شرکت‌کنندگان براساس وزن خود به دسته‌بندی‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. در هر دسته، مجموع وزن ورزشکار در بازه عددی خاصی قرار دارد.
- زمان مسابقه: زمان مسابقه بسته به سطح رقابت و دسته وزنی متغیراست. معمولاً مسابقات دو دوره سه‌دقیقه‌ای با استراحت یک دقیقه بین آن‌ها دارند.
- امتیازدهی: امتیازدهی در مسابقات کاراته براساس ضربات صحیح، انجام تکنیک‌های خاص و انجام ضربات در محدوده‌های خاصی انجام می‌شود.
- تکنیک‌های مجاز: در مسابقات کنترلی کاراته، تکنیک‌های مشخصی مجاز هستند و استفاده از تکنیک‌های غیرقانونی یا خطرناک منجر به اخطار می‌شوند.
- جریمه‌ها: یک فرق کاراته کنترلی و غیرکنترلی در جریمه‌هاست. در صورت نقض قوانین، مسابقه ممکن است توسط داور متوقف و به شرکت‌کننده اخطار داده شود. در صورت ادامه نقض قوانین، جریمه‌های متعددی از جمله کسر امتیاز، انتقال امتیاز به حریف و حتی ازدست‌دادن مسابقه در نظر گرفته می‌شود.
مقایسه قوانین کاراته کنترلی و غیرکنترلی
برای دانستن فرق کاراته کنترلی و غیرکنترلی باید قوانین این دو سبک مقایسه شوند. در کاراته کنترلی، ورزشکاران تکنیک‌ها و حرکات خود را به‌صورت کنترل‌شده و بادقت اجرا می‌کنند. هدف این نوع مبارزه، نشان‌دادن مهارت فنی، تناسب‌اندام و کنترل بدنی است. در این حالت تمرکز بیشتر روی فن و کیفیت اجرا آن‌ها است. مبارزان سعی می‌کنند که از تماس بدنی شدید و ضربات قوی جلوگیری کنند. کاراته کنترلی بیشتر در تمرینات آموزشی، آزمون‌ها و مسابقات غیررسمی استفاده می‌شود.
در کاراته غیرکنترلی ورزشکاران به‌صورت آزاد و بدون محدودیت در حرکت و تکنیک با یکدیگر مبارزه می‌کنند. در این حالت، مبارزان می‌توانند از ضربات قوی و تماس بدنی شدید استفاده کنند تا به حریف خود آسیب برسانند. این حالت بیشتر در مسابقات رسمی و حرفه‌ای کاراته اعمال می‌شود و قوانین مشخصی برای حفظ ایمنی مبارزان دارد. پس فرق کاراته کنترلی و غیرکنترلی در تکنیک‌های سخت و نرم آن است.
سیستم رتبه‌بندی و کمربند در سبک کنترلی و غیرکنترلی چگونه است؟
در بسیاری از سبک‌های کاراته، سیستم رتبه‌بندی معمولاً براساس مهارت‌های فنی، دانش نظری، تکنیک‌های دفاعی و حمله، تجربه مسابقه ورزشکار تعیین می‌شود. در بعضی از سبک‌ها، رنک‌بندی ممکن است براساس سیستم کمربند رنگی باشد. هر رنگ کمربند نشانگر سطح مهارتی و تجربه بازیکن است. برای مثال، سیستم کمربند رنگی کیوکوشین شامل کمربندهای سفید، زرد، نارنجی، سبز، آبی، قرمز و مشکی است. هر کمربند رنگی نشانگر سطح تکنیکی و تجربه بازیکن است و با پیشرفت در مهارت‌های خود، بازیکنان می‌توانند به رنک‌های بالاتری ارتقا یابند.
در دیگر سبک‌ها، مانند سبک شوتوکان، رنک‌بندی ممکن است براساس سیستم دان شو (Dan) و کیو (Kyu) صورت گیرد. در سیستم کیوها نشانگر سطوح مبتدی تا متوسط بازیکنان هستند، به‌طوری‌که کیوهای کمتر به‌معنای سطح بالاتری از تجربه و مهارت است. در مقابل، دآن‌ها نشانگر رنک‌های بالاتر و حرفه‌ای‌تر هستند. به‌عنوان مثال، یک بازیکن ممکن است با کیوهای 8 تا 1 شروع کند و سپس به دآن‌ها (مثلاً 1st Dan) منتقل شود و با پیشرفت در رنک‌های دان به سطوح بالاتر دست یابد.
سخن پایانی
کاراته به‌عنوان یکی از هنرهای رزمی، دارای 2 دسته اصلی کاراته کنترلی و کاراته غیرکنترلی یا آزاد است. تفاوت این 2 دسته در شدت، سرعت حرکات و هدف مبارزه است. علاوه‌براین، کاراته دارای انواع سبک‌های مختلفی است که معمولاً براساس تکنیک، مبنای پیدایش و تاریخچه خود تقسیم می‌شوند. برخی از سبک‌های کاراته شامل شوتوکان، وادو ریو، کیوکوشین، واجو ریو، گوجو ریو و ایکی ریو می‌شوند. هر سبک از فلسفه‌های خاصی تبعیت می‌کند. درنهایت، هر یک از این سبک‌ها هدف خاصی از جمله تمرین بدنی، تقویت روحی و فکری، بهبود تکنیک‌های رزمی و شکوفایی شخصیت را دنبال می‌کنند. دانستن فرق کاراته کنترلی و غیرکنترلی برای والدین بسیار مهم است و توصیه می‌شود به‌دلیل آسیب به صفحات رشد کودکان و ایجاد اختلالات جدی در رشد آن‌ها، کاراته غیرکنترلی را به‌عنوان ورزش برای کودکانتان انتخاب نکنید.
منابع: